Emerytura w Niemczech

3 czerwca 2020

Emerytura w Niemczech – prawa i obowiązki związane z ubieganiem się o świadczenie po zakończeniu pracy zawodowej

Każde z państw członkowskich Unii Europejskiej opracowało odrębny mechanizm, który reguluje kwestie przechodzenia na emeryturę. We wszystkich tych krajach obowiązuje jednak granica wieku oraz minimalny okres ubezpieczenia, jako wyznaczniki możliwości wnioskowania o tego typu świadczenie. Nie inaczej sytuacja wygląda w systemie emerytalnym Republiki Federalnej Niemiec, który uchodzi za jeden z najhojniejszych w Europie. Jeśli więc zatrudniasz pracownika na terenie RFN, który niebawem osiągniesz słuszny wiek, sprawdź, jak kształtują się jego prawa i obowiązki związane z ubieganiem się o świadczenie po zakończeniu pracy zawodowej.

Spis treści:

Żelazne prawo do emerytury
Bo liczy się każdy miesiąc
Wiek emerytalny
Emerytura w Niemczech
Kasa z Niemiec a kasa chorych
Emerytura warta zachodu

1. Żelazne prawo do emerytury

Emigracja zarobkowa stała się faktem. Wielu pracowników za przysłowiowym chlebem przemieszcza się w najodleglejsze zakątki Europy. Zazwyczaj jednak jest to czasowe rozwiązanie, którego finałem jest ostateczny powrót do kraju, po wystarczającym zasileniu domowego portfela. Nie jest to nic nadzwyczajnego dla pracownika w sile wieku, dla którego granice państw nie stanowią problemu, a emerytura jest tylko odległą, mglistą wizją. Kiedy jednak zatrudniony przez lata za granicą zbliża się do słusznego wieku, rozpoczyna się nerwowe kalkulowanie budżetu i zgromadzonych przez lata oszczędności oraz poszukiwanie dokumentów poświadczających zatrudnienie. I słusznie. Okazuje się bowiem, że składki ubezpieczeniowe opłacane w danym państwie nie przepadają i po spełnieniu określonych dla danego kraju wymogów, są wypłacane zainteresowanym. Choć warunki ich przyznawania nie są ujednolicone w państwa UE, to eksperci w dziedzinie prawa pracy podkreślają zgodnie, iż niezależnie od ilości państw, na których terenie potencjalny emeryt podejmował zatrudnienie, w każdym ma żelazne prawo do ubiegania się o świadczenia. Również w Niemczech.

2. Bo liczy się każdy miesiąc

By jednak móc cieszyć emeryturą na jesieni życia, należy spełnić określone niemieckim prawem warunki. Na terenie RFN do stażu pracy wliczane są wszystkie okresy składkowe z terenu Unii Europejskie do momentu ubiegania się o wypłatę w RFN. Oznacza to, że praca poza granicami Niemiec również wkalkulowuje się do całościowego pułapu. Tzw. staż ubezpieczeniowy jest wyznaczany okresem opłacania składek i wygląda różnie, w zależności od rodzaju świadczenia, o które stara się zainteresowany. To granica 5, 15, 20, 35 lub 45 lat. Po nabyciu prawa do emerytury jest ona wypłacana niezwłocznie, tzn. pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, w którym zostały spełnione wszystkie warunki.

3. Wiek emerytalny

Warto również wiedzieć, że w Niemczech podniesiono wiek emerytalny do 67 lat i zrównano go dla kobiet i mężczyzn. Nie jest to jednak granica, która obowiązuje tu i teraz. Niemieckie ustawodawstwo przewidziało stopniowe jego podnoszenie, które do 2023 roku będzie podwyższane co rok o miesiąc, by po tej dacie zacząć podnosić go o 2 miesiące. Należy więc na bieżąco dowiadywać się, jaka jest aktualnie granica wieku oraz, czy już można zasilić grono szczęśliwych emerytów pobierających świadczenie z Niemiec. Starania o wypłatę powinno się zainicjować na 3 miesiące przez planowanym przejściem na emeryturę. Warto dokładnie sprawdzić daty, gdyż spóźnienie się z wnioskiem blokuje możliwość ubiegania się o zaległą a należną wypłatę. Istnieje także możliwość wcześniejszego przejścia na emeryturę dla zatrudnionych, których staż pracy przekroczył właśnie 45 lat. Jednak, jak to bywa z wcześniejszą wypłatą–jest odpowiednio niższa. Państwo niemieckie nie pozostawia jednak najuboższych samych sobie. Otóż wszystkim tym, którzy tuż przed nabyciem praw pracowali niestrudzenie przez 10 lat, a pobieranie świadczenia nie przekraczają 789 Euro, RFN zapewnia ochronę socjalną. Istnieje również możliwość “dorobienia” do emerytury, do maksymalnego limitu wynagrodzenia w wysokości 450 Euro.

4. Emerytura w Niemczech

By pracownik mógł cieszyć się niemiecką emeryturą, powinien przepracować w Niemczech co najmniej 5 lat, a pracodawca ma obowiązek odprowadzania za niego składek. Każde przesunięcie w czasie przejścia na emeryturę sprawia, że jej wysokości wzrasta o 0,5 proc. za każdy miesiąc przypadający po ukończeniu 65 roku życia. W przypadku samozatrudnienia to prowadzący działalność sami muszą pamiętać o obowiązku składkowym. W Niemczech tylko pracownicy objęci są obowiązkowym systemem ubezpieczeń emerytalnych. Inaczej wygląda sytuacja w polskich firmach, które tylko delegują swoich pracowników do Niemiec. W tym przypadku emerytura liczona jest według zasad polskiego mechanizmu. Warto również wiedzieć, że na mocy polsko-niemieckich ustaleń emerytura z Niemiec nie jest opodatkowana, lecz nakłada na beneficjenta obowiązek złożenia deklaracji podatkowej w Niemczech. Dodatkowo można wnioskować o zwrot zapłaconych składek ubezpieczeniowych (np. w ambasadzie, konsulacie itd.), jednakże jest on równoznaczny z brakiem możliwości ubiegania się o jakiekolwiek świadczenia. Odmiennie od polskiego wygląda również finansowanie składek, które w RFN wynosi 19,9 proc i jest płacone przez pracownika i pracodawcę po połowie. Ciekawostką jest także miejsce odprowadzania składek–inne dla pracowników umysłowych, inne dla fizycznych, jeszcze inne dla zrzeszonych w branżowych kasach, np. marynarzy, czy górników.

5. Kasa z Niemiec a kasa chorych

Jest duża grupa emerytów, którzy mieszkając w Polsce, pobierają wyłącznie świadczenia z Niemiec. Jako że są to osoby starsze, powinny zadbać o kwestię leczenia na wypadek choroby. Opłacanie składek ubezpieczeniowych za granicą jest równoznaczne z objęciem opieką zdrowotną poza Polską. Zatem tuż przed podjęciem decyzji o zamieszkaniu w Polsce, emeryt zobowiązany jest poczynić ustalenia i dopełnić formalności z niemiecką kasą chorych, by nie zostać pozbawionym pomocy w polskich placówkach medycznych.

6. Emerytura warta zachodu

Średnia emerytura w Niemczech to 820 euro na rękę miesięcznie, a najniższa to około 500 euro. Przy naszych polskich analogicznych wskaźnikach (podanych przez GUS) na poziomie: 1027 zł i 1970 zł, niemieckie rysują zdecydowanie bardziej optymistyczną perspektywą przed pracownikami na finiszu zatrudnienia. Choć nie jest tajemnicą, że koszty życia w Niemczech są wyższe, to i tak ubieganie się o emeryturę z RFN przez pracowników z Polski, zdecydowanie warte jest zachodu.