Dochodzenie należności w Niemczech
Istnieje kilka sposobów egzekucji należności od niemieckiego kontrahenta. Kiedy sporu nie uda się załatwić polubownie, a strony posiadają siedziby w różnych państwach członkowskich, wówczas mamy do czynienia z tzw. sprawą transgraniczną. Jeżeli nasz dłużnik pochodzi z Niemiec, sprawa może trafić do niemieckiego sądu krajowego (Landgerichte), bądź rejonowego (Amtsgerichte) lub też może zostać rozstrzygnięta w oparciu o prawo europejskie. To, w jaki sposób zostanie ona rozpatrzona zależy od rodzaju zawartej umowy, spełniania odpowiednich kryteriów, a także od wysokości należnego długu. Poniżej znajdą Państwo informację, jakie kroki należy podjąć, aby skutecznie dochodzić należności w Niemczech.
Dochodzenie należności w Niemczech
1. Wstępna weryfikacja kontrahenta
Mimo obecności w Unii i wielu ustrukturyzowanych zasad międzynarodowych, dochodzenie należności od dłużnika z kraju członkowskiego nadal znacznie trudniejsze, niż w przypadku kontrahenta krajowego. Jeśli mamy do czynienia z zaległościami od firmy niemieckiej, wówczas musimy liczyć się z tym, iż tamtejsze procedury różnią się od tych, które obowiązują w Polsce. Do tego należy wziąć pod uwagę również trudności językowe, a także bardziej skomplikowany proces odnalezienia majątku naszego dłużnika.
Aby nie znaleźć się w takiej sytuacji, warto dokładnie sprawdzić wiarygodność naszego przyszłego partnera biznesowego, o czym pisaliśmy już w artykule: Weryfikacja wiarygodności partnera biznesowego w Niemczech. Co więcej, nawet jeśli już upewnimy się, że firma, z którą zamierzamy podpisać umowę jest godna zaufania, należy dołożyć wszelkich starań, aby posiadała ona wszystkie możliwe zabezpieczenia, które mogą pomóc w przypadku ewentualnego wkroczenia na drogę sądową. Takie zapisy pozwolą na skrócenie procesu i szybsze odzyskanie należności.
2. Przesłanie stosownego upomnienia
Zanim sprawa trafi do sądu, przedsiębiorca, któremu kontrahent zalega z niewypłaconą należnością, może przesłać upomnienie (Mahnbescheid) wzywające do uiszczenia długu. W Niemczech jest ono jednostronnym dokumentem wysyłanym listem poleconym. Prawidłowo skonstruowane wezwanie do zapłaty powinno posiadać datę, numer faktury oraz ustalony termin nadesłania płatności. Zazwyczaj w sytuacji zalegania z należnościami, w Niemczech wysyła trzykrotnie wysyła się takie dokumenty. Pierwszy z nich to przypomnienie o zapłacie, które ma formę informacyjną – nie zawiera informacji o odsetkach ani nie wyznacza terminu spłaty długu. Drugie to wyraźne wezwanie do zapłaty z określoną datą oczekiwanego uregulowania należności, a trzecie – poinformowanie o możliwości skierowania sprawy do sądu.
3. Sprawa sądowa
Jeśli po trzech upomnieniach, zaległość wciąż nie zostaje uregulowana – wówczas sprawa trafia na drogę sądową. Nie należy zwlekać z tą decyzją zbyt długo, ponieważ sprawa może ulec przedawnieniu, co wyklucza prawa do domagania się o uregulowanie długu na drodze sądowej. To, w którym kraju należy wnieść pozew, powinno być określone w treści umowy stron. Jeżeli jednak taki zapis nie został sporządzony, wówczas decydujące są zapisy unijne.
4. Postępowanie upominawcze
Pierwszym etapem na drodze sądowej jest tzw. postępowanie upominawcze, w ramach którego dłużnik otrzymuje tytuł egzekucyjny (tzw. Vollstreckungsbescheid). Sprawa jest stosunkowo szybka i tania, a do tego nie jest potrzebne jest przygotowanie odpowiednich dowodów. Wystarczy złożyć wniosek przez internet (jest to usługa płatna) za pośrednictwem strony: https://www.online-mahnantrag.de/. Jeśli po upływie dwóch tygodni, dłużnik nie wystosuje odpowiedniego sprzeciwu – wówczas otrzymuje tymczasowy tytuł egzekucyjny, co oznacza rozpoczęcie procesu egzekucji. Jeżeli dłużnik wniesie sprzeciw, sprawa przekształca się w postępowanie skargowe. Jeśli tego nie zrobi – wierzyciel jest uprawniony do wszczęcia egzekucji.
5. Europejskie postępowanie nakazowe
Wszczęcie europejskiego postępowania nakazowego wymaga, aby przynajmniej jedna ze stron miała inne miejsce zamieszkania lub stałego pobytu niż kraj sądu zajmującego się daną sprawą. Jeśli stroną jest przedsiębiorstwo, wówczas znaczenie ma miejsce zarejestrowanej siedziby. To stosunkowo szybkie i tanie rozwiązanie, ponieważ nie wymaga przesłuchania kontrahenta i nie wymaga wszczynania żadnych innych postępowań. Co więcej, może być wydany bez względu na wartość należnego długu.
Aby złożyć wniosek w ramach europejskiego postępowania nakazowego, należy uzupełnić stosowny formularz, którego wzór znajdują się na stronie: https://e-justice.europa.eu/content_european_payment_order_forms-156-pl.do?clang=pl
W terminie 30 dni od doręczenia dokumentu, dłużnik może wnieść sprzeciw, który powoduje automatyczną utratę mocy nakazu. Wówczas sprawa przenosi się na drogę krajowego sądu opartą na przepisach danego Państwa. Jeżeli tego nie zrobi, sąd stwierdza wykonalność europejskiego nakazu zapłaty. Postępowanie egzekucyjne opiera się na przepisach Państwa, w którym toczy się dane postępowanie.
6. Postępowanie w przypadku drobnych roszczeń
Jeżeli kwota długu nie przekracza 5 tysięcy euro, wówczas można się o nie ubiegać w ramach europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń. Postępowanie odbywa zazwyczaj w całości w formie pisemnej, z użyciem formularzy . Po złożeniu wniosku, sąd wypełnia formularz odpowiedzi. Dłużnik, po otrzymaniu pozwu i formularza, ma 30 dni, aby wysłać odpowiedź (również wypełniając formularz odpowiedzi) zawierającą wszelkie stosowne dokumenty. W tym przypadku istnieje również możliwość wniesienia powództwa wzajemnego. Jeżeli dokumenty zostały poprawnie wypełnione, sąd ma 30 dni na wydanie wyroku w danej sprawie. Postępowanie egzekucyjne opiera się na przepisach krajowych państwa, w którym toczy się postępowanie.
7. Postępowanie sporne
Jeżeli żadne z wyżej wymienionych postępowań nie pasuje do danej sprawy, pozostaje skierowanie jej bezpośrednio do sądu, gdzie zostanie rozpoznana w standardowym trybie, który zakończy się wydaniem stosownego wyroku. W przypadku wyboru tej metody, należy liczyć się z tym, iż występuje potrzeba zatrudnienia prawnika, dlatego koszt takiego postępowania może być znacznie wyższy niż w przypadku wyżej wymienionych uproszczonych trybów dochodzenia roszczeń.
To, do jakiego sądu skierować sprawę, zależy od kwoty długu. Jeżeli jego wartość nie przekracza 5 000 EUR, wówczas trafia ona do sądu rejonowego (Amtsgerichte), zajmującego się sprawami cywilnymi. Jeżeli natomiast suma ta jest większa – postępowanie przejmuje sąd drugiej instancji, czyli sąd krajowy (Landgerichte).
Wniesienie pozwu do właściwego sądu, skutkuje wszczęciem procesu. W przypadku spraw międzynarodowych, przed rozpoczęciem sprawy, sąd zarządza wymianę sporządzanych przez obie strony pism przygotowawczych. W zależności od tego, z jak skomplikowaną sprawą mamy do czynienia, sąd może ustalić kilka terminów rozpraw. Po ogłoszeniu wyroku, każda ze stron ma prawo do odwołania się od jego postanowień. W przypadku wyroku sądu rejonowego, należy odwołać się do sądu okręgowego, a jeśli to właśnie tam zapadła niekorzystna decyzja – wówczas pozostaje sąd apelacyjny (Oberlandesgerichte).
Decydując się na złożenie pozwu do niemieckiego sądu, należy pamiętać, że podlega ono wielu, niekiedy uciążliwym formalnościom. Wymaga przygotowania szeregu dokumentacji oraz przestrzegania wyznaczonych terminów.