Proces przyjęcia zlecenia przez firmę audytorską – część 1
Celem opracowania jest zaprezentowanie wskazówek potrzebnych do przeprowadzenia i prawidłowego udokumentowania procedur identyfikacji czynników ryzyka zlecenia niezbędnych do podjęcia decyzji o akceptacji zlecenia.
Etapy w procesie przyjęcia zlecenia
Podstawowymi czynnościami jakie powinny być wykonane i udokumentowane na etapie akceptacji zlecenia są:
- wyliczenie czynników ryzyka zlecenia,
- udokumentowanie niezależności,
- odstąpienie od wykonania zlecenia lub podpisanie umowy z klientem.
Czynności te powinny koncentrować się na znalezieniu odpowiedzi na następujące pytania:
- czy firma audytorska posiada zasoby, czas i kompetencje niezbędne do wykonania zlecenia badania sprawozdania finansowego?
- czy firma jest niezależna?
- czy zidentyfikowane czynniki ryzyka są możliwe do zaakceptowania przez firmę audytorską?
Schemat nr 1. Proces akceptacji/kontynuacji zlecenia badania
Udokumentowanie przeprowadzonych procedur i sposobu rozwiązania zidentyfikowanych zagrożeń i kwestii spornych.
Celem biegłego rewidenta jest przyjęcie lub kontynuacja zlecenia badania tylko wtedy, gdy zasady, w oparciu o które zlecenie badania będzie wykonane, zostały uzgodnione przez:
- ustalenie, czy istnieją wstępne warunki badania oraz
- potwierdzenie, że pomiędzy biegłym rewidentem a kierownictwem oraz − tam gdzie to odpowiednie − osobami sprawującymi nadzór istnieje wzajemne zrozumienie co do warunków zlecenia badania.
Ograniczanie ryzyka
W celu ograniczenia ryzyka badania na podmioty wykonujące czynności rewizji finansowej MSKJ 1 nakłada obowiązek na firmy audytorskie ustalenia zasad i procedur przyjęcia zlecenia badania sprawozdania finansowego. Celem tych procedur jest uzyskanie pewności, że firma audytorska podejmie się zlecenia tylko wtedy gdy:
- posiada niezbędne kompetencje do wykonania zlecenia,
- posiada czas i środki pozwalające na realizację zlecenia,
- przestrzega wymogów etycznych,
- klient prowadzi działalność w sposób etyczny i uczciwy.
Ustanowione zasady i procedury kontroli jakości wymagają, aby:
- firma audytorska uzyskała niezbędne informacje przed przyjęciem zlecenia
- w przypadku gdy stwierdzono konflikt interesów w związku z przyjęciem zlecenia od nowego lub dotychczasowego klienta, firma zadecydowała, czy właściwe będzie podjęcie się wykonania zlecenia,
- po tym, gdy zidentyfikowano kwestie dyskusyjne, a firma postanowiła kontynuować współpracę z klientem, firma udokumentowała sposób rozwiązania tych kwestii.
Obowiązek ustanowienia takich procedur akceptacji zlecenia dotyczy również okoliczności, w których uzyskane informacje, wpłynęłyby na odmowę przyjęcia zlecenia, gdyby były znane. Takie zasady i procedury powinny obejmować uwzględnienie:
- zawodowej i prawnej odpowiedzialności, obowiązku poinformowania osoby lub osób, które zleciły zlecenie lub w niektórych przypadkach, odpowiednich organów regulacyjnych
- możliwości wycofania się ze zlecenia lub zarówno ze zlecenia, jak i współpracy z klientem.
Biegły rewident odpowiedzialny za badanie ma obowiązek upewnienia się, że zastosowano odpowiednie procedury akceptacji i kontynuacji współpracy z klientem oraz ustala, że sformułowane w związku z tym wnioski są właściwe. Jeżeli biegły rewident odpowiedzialny za badanie uzyska informacje, które, gdyby były mu wcześniej znane, wpłynęłyby na odmowę przyjęcia zlecenia badania, niezwłocznie przekazuje te informacje osobnie odpowiedzialnej, aby na tej podstawie mogły zostać podjęte niezbędne działania.
Ocena zdolności firmy audytorskiej do realizacji zlecenia
Ta czynność powinna być skoncentrowana na przeprowadzeniu procedur pozwalających na uzyskaniu odpowiedzi na następujące pytania:
| Weź pod uwagę | Kierunek badań |
| Wymogi kontroli jakości w firmie |
Jakie zasady i procedury obowiązują w celu zapewnienia uzasadnionej pewności, że firma będzie podejmować lub kontynuować współpracę tylko wówczas, gdy:
|
| Jakie prace są wymagane? | Jaki jest charakter i zakres badania? Jakie założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej będą zastosowane? W jaki sposób zostanie wykorzystane sprawozdanie biegłego rewidenta i sprawozdanie finansowe? Jaki jest termin zakończenia badania (o ile go wyznaczono)? |
| Czy firma posiada umiejętności, zasoby i potrzebny czas? |
Czy firma posiada wystarczający personel posiadający konieczne kompetencje i możliwości? Czy wybrany personel z firmy posiada:
Czy firma posiada wystarczający personel posiadający konieczne kompetencje i możliwości? |
| Czy firma jest niezależna? |
Czy firma i zespół realizujący zlecenie są w stanie spełnić wymogi etyczne i niezależności? Tam gdzie zidentyfikowano konflikt interesów, brak niezależności lub inne zagrożenia:
Jeśli badana jednostka jest częścią składową większej grupy, zespół realizujący zlecenie badania grupy może wymagać wykonania określonych prac w odniesieniu do informacji finansowych części składowej. W przypadku zlecenia badania grupy w pierwszej kolejności uzyskałby informacje dotyczące:
|
| Czy ryzyko z tym związane jest dopuszczalne? |
W przypadku przyjęcia nowego zlecenia badania, czy firma nawiązała kontakt (zgodnie z wymogami MSRF 300.13) z poprzednim biegłym rewidentem, aby określić czy nie ma powodów dla odrzucenia zlecenia? Czy firma pozyskała dane z Internetu i przeprowadziła rozmowy ze swoim personelem oraz z innymi stronami trzecimi (takimi jak przedstawiciele banków), aby zidentyfikować wszelkie powody, dla których nie powinna przyjmować zlecenia? Jakie są wartości („sygnały z góry”) i przyszłe cele jednostki? Jak kompetentne jest wyższe kierownictwo i pracownicy jednostki? Czy występują trudne lub czasochłonne problemy do rozwiązania (polityka rachunkowości, oszacowania, zgodność z prawem itd.)? Jakie zmiany, które miały miejsce tego roku, wpłyną na zlecenie (inicjatywy i trendy gospodarcze, zmiany personelu, sprawozdawczość finansowa, systemy IT, zakup lub sprzedaż składników aktywów, regulacje, itd.)? Czy występuje wysoki poziom zainteresowania opinii publicznej i mediów? Czy jednostka jest w dobrej kondycji finansowej i czy jest w stanie pokryć honoraria biegłego rewidenta? Czy jednostka zapewni firmie pomoc w uzyskiwaniu informacji i przygotowywaniu harmonogramów, analizie sald, zapewni pliki z danymi itd.? |
| Czy można zaufać zleceniodawcy? | Czy występują ograniczenia zakresu badania, takie jak nierealistyczne terminy lub brak możliwości uzyskania wymaganych dowodów badania? Czy występuje jakikolwiek powód (lub niedawne zdarzenie), aby powątpiewać w uczciwość głównych właścicieli, wyższego kierownictwa i osób sprawujących nadzór nad jednostką? Przyjrzyj się działalności jednostki, łącznie ze sposobami jej prowadzenia, reputacji biznesowej i historii wszelkich naruszeń etyki lub regulacji. Czy występują jakieś oznaki, że jednostka może być zamieszana w pranie brudnych pieniędzy lub inną działalność kryminalną? Jaka jest tożsamość i reputacja biznesowa podmiotów powiązanych? Czy kierownictwo ma niewłaściwą postawę wobec kontroli wewnętrznej i agresywne podejście do interpretacji standardów rachunkowości? Przyjrzyj się kulturze korporacyjnej, strukturze organizacyjnej, tolerancji ryzyka, stopniowi złożoności transakcji itd |
Biegły rewident powinien zweryfikować uzyskane informacje od jednostki poprzez uzyskanie potwierdzeń zewnętrznych. Przykładowymi źródłami informacji mogą być np.: sprawozdania finansowe za poprzednie okresy, zeznania podatkowe, rozmowy z doradcami jednostki, media, Internet.
Autor:
Justyna Beata Zakrzewska
Biegły rewident, ACCA Member
Prezes Zarządu Account Sp. z o. o.