MiLOG to skrót niemieckiej ustawy o płacy minimalnej – Mindestlohngesetz z dnia 11 sierpnia 2014 roku, która weszła w życie dnia 1 stycznia 2015r.

Nałożyła ona obowiązek wypłaty wynagrodzenia brutto nie niższego niż 8,50 euro za godzinę pracy na terenie Niemiec dla wszystkich pełnoletnich pracowników. Od 1 stycznia 2017 r. wysokość płacy minimalnej w Niemczech została jeszcze podwyższona – z 8,50 do 8,84 euro za godzinę. Pracownicy, zatrudnieni na pełen etat – 40 godzin tygodniowo, zarabiają obecnie 1536 Euro miesięcznie. Dla porównania w Polsce płaca minimalna wynosi w roku 2017 - 2000 zł, co w zależności od kursu Euro daje kwotę niecałe 500 euro, a minimalna stawka godzinowa wynosi 13zł. Zgodnie z ustawą wprowadzoną w życie na początku 2015 r. płaca minimalna w Niemczech będzie dalej wzrastała, co 2 lata, czyli kolejna podwyżka planowana jest w roku 2019.

Jednym słowem - płaca minimalna oznacza, że żadna firma nie może płacić wynagrodzenia poniżej ustawowej stawki. Powoduje to „oczyszczenie rynku” i zapewnia uczciwą konkurencję. Tym sposobem wyrównały się wynagrodzenia pracowników zatrudnionych w Niemczech Wschodnich, w małych firmach, pracowników niewykwalifikowanych a także zatrudnionych w niewielkim wymiarze godzin, którzy zarabiali poniżej 8,50 euro na godzinę.

Nie wszyscy zatrudnieni zostali objęci ustawą o płacy minimalnej. Kogo nie dotyczy:

- osób, które są w trakcie kształcenia zawodowego [die Berufsausbildung],

- osób długotrwale bezrobotnych [der Langzeitarbeitslose], w pierwszych sześciu miesiącach zatrudnienia,

- osób poniżej osiemnastego roku życia, nie posiadających wykształcenia zawodowego,

- osób niepełnosprawnych, zatrudnionych w warsztatach dla niepełnosprawnych,

- pracowników honorowych [ehrenamtlich Angestellter],

- osób odbywających obowiązkową praktykę szkolną lub w ramach studiów, która nie trwa dłużej niż trzy miesiące.

Rok 2017 jest to okres jeszcze przejściowy, ale począwszy od 1 stycznia 2018 ustawa będzie stosowana bez ograniczeń.

Komu należy naliczyć stawkę minimalną w Niemczech?

Ustawowa płaca minimalna obowiązuje do każdego wypłacanego wynagrodzenia za każdy rodzaj świadczonej na terytorium Niemiec pracy, niezależnie od formuły. Nie ma znaczenia czy jest to praca stała, oddelegowanie, użyczenie pracownika czy podróż służbowa, pracownik z zagranicy, sezonowy czy praktykant. W przypadku praktykantów muszą zostać tu spełnione dodatkowe warunki.

Z tego wynika, że płaca minimalna ma zastosowanie również dla pracowników niemających niemieckiego obywatelstwa wykonujących prace w Niemczech, a także wykonujących pracę tymczasowo. Dotyczy to także polskich pracowników delegowanych lub wypożyczonych z polskiego zakładu do pracy na terenie Niemiec. Zgodnie z unijną dyrektywą dotyczącą delegowania pracowników w ramach świadczenia usług, muszą oni otrzymać wynagrodzenie zgodne z warunkami zatrudnienia z państwa docelowego, czyli także podlegają pod ustawę o wynagrodzeniu minimalnych w Niemczech.

Stawki polskich pracowników pracujących w Niemczech będą regulowane w oparciu o przepisy niemieckiej ustawy o wynagrodzeniu minimalnym oraz w oparciu o postanowienia układów zbiorowych. To, jakie dokładnie stawki wynagrodzenia godzinowe będą przysługiwały, zależy głównie od branży i stanowiska pracy, ale także od miejsca zamieszkania lub wykonywania pracy na terenie Niemiec. Obok ustawowej płacy minimalnej obowiązują w Niemczech również minimalne stawki branżowe. Ustalane są w wyniku negocjacji związków zawodowych z przedstawicielami pracodawców i obowiązują w danej branży. Tu minimalne wynagrodzenia mogą ulegać zmianie w trakcie roku. Aktualne stawki minimalne dla niektórych branż:

• Gospodarka odpadami - od stycznia 2016 stawka minimalna wynosi 9,10 euro/h.
• Doskonalenie zawodowe – 2017r. stawka minimalna wynosi 14,60 euro/h.
• Branża budowlana - 1 stycznia 2017r. obowiązują nowe stawki w zależności od Landu w jakim pracownik wykonuje pracę oraz jego kwalifikacji – stawka minimalna wynosi 11,30 euro/h
• Dekarstwo - stawka minimalna 12,25 euro/h
• Montaż instalacji elektrycznych – stawka minimalna w zachodnich krajach związkowych wynosi 10,65 euro/h, na wschodzie kraju 10,40 euro/h.
• Przemysł mięsny – stawka minimalna wynosi 8,75 euro/h.
• Fryzjerstwo – stawka minimalna wynosi 8,50 euro/h.
•  Sprzątanie budynków – stawka minimalna zależna jest od wykonywanych prac:
  • sprzątanie wnętrz – stawka minimalna w zachodnich Landach 10 euro/h, a na wschodzie kraju 9,05 euro/h.
  • czyszczenie elewacji i myciem okien – stawka minimalna wynosi 13,25 euro/h na zachodzie oraz w Berlinie oraz 11,53 euro/h na wschodzie kraju.
• Montaż rusztowań - od maja 2017 roku stawka minimalna wynosi 11 euro/h.
• Rolnictwo, leśnictwo i ogrodnictwo - Do końca listopada 2017 roku obowiązuje stawka minimalna 8,60 euro/h; stawka wzrośnie do 9,10 euro/h.
• Praca tymczasowa – stawki minimalne wynoszą dziś 9,23 euro/h w Landach zachodnich i 8,91 euro/h w Landach wschodnich
• Branża opieki – stawka minimalna 10,20 euro/h w Landach zachodnich oraz w Berlinie i 9,10 euro/h na wschodzie kraju.

Obowiązki pracodawcy – czas pracy i wynagrodzenie

Ustawa wprowadziła dodatkowy wymóg dokumentacji czasu pracy zatrudnionych, co daje możliwość lepszej kontroli stosowania płacy minimalnej.

Obowiązkiem koniecznym Pracodawcy staje się wykonywanie comiesięcznego rozliczenie godzin pracy na terenie Niemiec swoich pracowników i ustalenie wynagrodzenia wynikającego z umowy o pracę wraz z dodatkami wynikającymi z innych rozliczeń.

Zatrudniający osoby o niskim wynagrodzeniu, pracowników tymczasowych zobowiązani są do zapisywania początku, końca oraz czasu trwania codziennej pracy danego pracownika, najpóźniej do siedmiu dni od ukończenia przez niego danego dnia pracy.

Należy tu zdać sobie sprawę, że wysokość wynagrodzenia minimalnego w Polsce znacznie różni się od płacy niemieckiej. Niemniej do wyliczenia płacy minimalnej niemieckiej można zaliczyć zarówno płace brutto naszego pracownika oraz dodatki do wynagrodzenia.

Aby obliczyć ustawową minimalną stawkę godzinową wynoszącą 8,84 EUR za godzinę, należy zliczyć wszystkie składniki wynagrodzenia i dodatkowe wynagrodzenie - na przykład premie świąteczne - do wynagrodzenia podstawowego, jeśli wypłacane jest zgodnie z umową o pracę lub układem zbiorowym. Wszystkie płatności dokonywane w zamian za „normalną pracę” są częścią wynagrodzenia godzinowego, nawet, jeśli wypłacane są tylko raz w roku.

Przykładowe składniki minimalnego wynagrodzenia:

• podstawowe wynagrodzenie godzinowe/ miesięczne, przeliczone na 1 godzinę pracy
• stałe comiesięczne dodatki do wynagrodzenia (np. dodatek funkcyjny, prowizje, udział od obrotu)
• uzgodnione z umową specjalne płatności, które podlegają roszczeniu (np. świadczenie urlopowe, dodatek świąteczny), które są wypłacane co roku proporcjonalnie
• nadgodziny

Do składników minimalnej płacy nie zalicza się:

• dodatkowego wynagrodzenia za dodatkowa pracę w święta lub w nocy,
• ubezpieczenia w części płaconej przez pracodawcę,
• napiwki,
• zwrot faktycznie poniesionych kosztów oddelegowanego.

Kontrolą przestrzegania przepisów dotyczących płacy minimalnej zajmuje się Niemiecki Urząd Celny uprawniony do kontroli przestrzegania Ustawy o płacy minimalnej i zwalczaniu nielegalnego zatrudnienia MiLoG. Na początku 2015 roku urzędy nie ścigały za naruszenia, lecz ograniczały się do działań informacyjnych i pouczeń.

W roku 2015 miała miejsce jedna z pierwszych kontroli MiLoG dokonana przez niemiecki Urząd celny dotycząca polskiego przedsiębiorcy, która odbiła się szerokim echem. Kontrolowana była firma transportowa. Dotyczyła wyliczenia płacy minimalnej pracowników będących w delegacji.

W wyniku kontroli poznaliśmy oficjalne stanowisko niemieckiego Urzędu celnego, który w pełni zaakceptował sposób rozliczenia płacy minimalnej, na która składały się oprócz oficjalnie wymienionych składników płacy minimalnej, dodatki dotyczące delegacji pracownika, tj, diety i ryczałty noclegowe.

Na stronie internetowej zoll.de można znaleźć informacje, co do sposobu rozliczenia płacy minimalnej i zaliczenia do niej diet.

Zostało dookreślone, jakie diety można uznać za składnik płacy minimalnej. Według niemieckiego urzędu celnego mamy do czynienia z następującymi przypadkami:

• kiedy system prawny kraju określa strukturę diety – dzieli ją na część traktowana jako zwrot kosztów poniesionych w podróży oraz część stanowiąca rekompensatę za prace zagraniczną. Tylko ta druga może zostać zaliczona do płacy minimalnej;
• system kraju nie określa struktury diety – koszty faktycznie poniesione przez pracownika należy odliczyć od pełnej kwoty diety – pozostała dieta traktowana jest, jako płaca minimalna.

Jeśli nie można określić kosztów poniesionych przez pracownika, kwota równa minimum żywieniowemu (229 Euro) i minimum mieszkaniowemu (223 Euro) wynikające z niemieckiego rozporządzenia dotyczącego ubezpieczenia społecznego musi mieć w tej sytuacji zastosowanie. Kwota pozostała po odliczeniu powyższych dwóch składników może zostać doliczona do płacy minimalnej.

Jak wynika z powyższego, wyliczenie dodatków dla pracownika, które mogłyby zostać doliczone przy obliczaniu płacy minimalnej nie są takie proste i oczywiste.

Koniecznym dla pracodawcy jest prawidłowe ustalenie godzin pracy na terenie Niemiec i skonfrontowanie ich z wynagrodzeniem wynikającym z umowy o prace z należnościami wypłaconymi z tytułu podróży służbowych.

Dodatkowo dla potrzeb prawidłowego naliczenia płacy minimalnej w Niemczech wypłacanej w obcej walucie należy dokonać przeliczenia wynagrodzenia wypłacanego w Pln na Euro. Do tego stosuje się zasadę kursu waluty zgodnie z  art. 107 rozporządzenia EEG 574/72. I tak dla przykładu kurs złotówki w IV kwartale roku 2017 wynosił 1 Euro = 4,2362.

Podsumowując, pracodawcy powinni przy ustalaniu minimalnych stawek zwrócić szczególna uwagę, aby nie popełnić błędów przy optymalizacji płac:

• poszczególne składniki wynagrodzenia i zakres pracy musi być jasno sprecyzowany i wynikać z umów zawartych z pracownikiem;
• opis wykonywanych prac ma być zgodny z zakresem obowiązków pracownika; zaleca się naliczenie wynagrodzeń sporządzić na podstawie ewidencji wykonanych usług.

Obowiązki dodatkowe pracodawcy

Zanim pracodawcy polscy wyślą swoich pracowników do pracy na terytorium Niemiec, muszą dokonać zgłoszenia pracowników w formie zaświadczenia o delegowaniu pracowników. Zgłoszenie powinno zawierać podstawowe dane dotyczące pracowników: imiona i nazwiska, ich daty urodzenia oraz daty rozpoczęcia i przewidywanej daty zakończenia pracy.

W przypadku pojawienia się kontroli u pracodawcy, jest on zobowiązany do dostarczenie do właściwej jednostki kontrolnej w Niemczech, dokumentacji danego pracownika (najlepiej w języku niemieckim): umowy o pracę lub umowy zlecenie, dokumentacja czasu pracy na terenie Niemiec, dokument naliczenia płac zgodny z płacą minimalną oraz dowód wypłaty/przelewu tego wynagrodzenia  dla pracownika.

Dokumenty związane z praca na terytorium Niemiec muszą być przechowywane, przez co najmniej 2 lata na terytorium Niemiec lub na terytorium innego kraju. Jeżeli dokument jest przechowywany w innym kraju, należy dodatkowo dołączyć potwierdzenie, że żądane dokumenty są do dyspozycji  niemieckiej Administracji Celnej w celu ułatwienia weryfikacji.